Artemis Kundakçısı: Efesli Herostratus

Yaşayan her insan, adının sonsuza kadar dilden dile dolaşarak hiçbir zaman unutulmamasını ister.

Peki bu unutulmazlık sevdası uğrunda insan neleri göze alabilir?

Örneğin, yaşadığı şehrin simgesi haline gelen muazzam bir yapıyı kundaklamak bunlardan bir tanesi olabilir mi?

MÖ 356 yılının 21 Temmuz'unda, Efesli genç bir adam olan Herostratus maalesef ki bu soruyu evet olarak cevaplamıştı.

Kundaklanarak yerle bir edilen Artemis Tapınağı

Herostratus, adının tarihe kazınmasını ve sonsuza dek unutulmamasını isteyen şöhret düşkünü bir adamdı.

Bu unutulmazlık sevdası uğruna her şeyi göze alan bu genç adam, Antik Dönemin Yedi Harikası'ndan birisi olarak kabul edilen ve Efes'te bulunan Artemis Tapınağı'nı yakmaya karar vermişti.

Planını MÖ 21 Temmuz 356 günü uygulamaya koyarak, Efes halkının binbir emekle Tanrıça Artemis adına inşa ettiği bu muazzam tapınağı kundaklayarak yerle bir etmişti.

Herostratus'un Artemis Tapınağı'nı
kundaklamasına dair bir çizim

Bu kundaklama neticesinde yargılanan Herostratus, kendisini yargılayan Efes Başyargıcı Kleon'a şunları söylemişti:

"Ben Herostratus. Artemis Tapınağı'nı ben yaktım. Benim adım asırlar boyu anılacak ama sen, Efes Başyargıcı Kleon, seni kim hatırlayacak? Hayır, sen de beni yargılaman sebebiyle hatırlanacaksın."

Mahkemede alınan karara göre Herostratus'un adı tarihi kayıtlardan tamamıyla silinerek emeline ulaşması engellenecekti.

Ancak Efeslilerin amaçlarına ulaşması MÖ 63-23 yılları arasında yaşamış olan, Yunan filozof, coğrafyacı ve tarihçi Strabon tarafından engellenmişti.

Strabon'a dair bir çizim

Strabon, Artemis Tapınağı'nın yakılması ile ilgili olayı ve kundakçısı olan Herostratus'u tarihe geçirmişti.

Bu sayede Herostratus emellerine ulaşmış ve tarihin ilk teröristi şeklinde dahi olsa, adını tarihe yazdırmayı başarmıştı.

Günümüzde, şöhret uğruna her şeyi göze almak anlamında kullanılan "Herostratik Ün" ve şöhret sahibi olmak için işlenen suç anlamına gelen "Herostratik Suç" kavramları da Herostratus'un adını ölümsüzleştirmişlerdir.

Makedonyalı Büyük İskender

Kundaklamanın ardından ise tapınağın kundaklanma tarihinin kendi doğum gününe rastladığını öğrenen Makedonyalı Büyük İskender tarafından Efeslilere tapınağın yeniden inşası için yardım teklif etse de Efesliler bu teklifi kabul etmediler.

Daha sonraki yıllarda yedi defa inşa edilip yıkılan görkemli tapınaktan geriye, bugünlerde sadece bir kolon kalmıştır.